ORADOUR SUR GLANE

Oradour-sur-Glane, een eeuwig durend monument dat ik nooit zal vergeten

Soms kom je tijdens een reis op een plek die je hart voorgoed raakt. Niet door haar schoonheid, maar door haar stilte en het verhaal dat ze vertelt. Oradour-sur-Glane, in het zuidwesten van Frankrijk, is zo’n plek – een dorp dat tot op de dag van vandaag zwijgt, maar tegelijk luider spreekt dan woorden ooit kunnen.

Tijdens een van mijn reizen door Frankrijk kwam ik terecht in Oradour-sur-Glane, een klein dorp in de regio Nouvelle-Aquitaine, niet ver van Limoges. Op het eerste gezicht lijkt het een vredig en onschuldig plaatsje, omringd door glooiende heuvels en groene velden. Maar achter die rust schuilt een van de meest aangrijpende verhalen uit de Tweede Wereldoorlog.

Toen ik door de verlaten en verwoeste straten liep,  hing de geschiedenis bijna  voelbaar in de lucht. Op 10 juni 1944 werd dit dorp het slachtoffer van een wrede massaslachting. De SS-Pantserdivisie Das Reich viel Oradour binnen en vermoordde vrijwel alle inwoners. 642 mannen, vrouwen en kinderen kwamen die dag om het leven. De mannen werden samengedreven en neergeschoten, terwijl vrouwen en kinderen opgesloten werden in de kerk, die vervolgens in brand werd gestoken.

Tot op de dag van vandaag is het niet helemaal duidelijk waarom juist Oradour-sur-Glane werd getroffen. Sommigen menen dat het een vergeldingsactie was voor verzetsactiviteiten in de omgeving, anderen vermoeden dat het een tragische vergissing was. Wat de reden ook is, het resultaat blijft even huiveringwekkend als zinloos.

Na de oorlog besloot de Franse regering iets unieks: het dorp mocht nooit worden herbouwd. In plaats daarvan bleef het als ruïne bestaan, een “village martyr”, een dorp dat getuigt van wat haat en oorlog kunnen aanrichten. Terwijl ik langs oude en ingestorte muren en huizen liep, zag ik roestige fietsen, verbrande auto’s en zelfs een Singer-naaimachine die nog op haar plaats stond — alsof de tijd daar, op die verschrikkelijke dag in 1944, abrupt is stilgevallen.

Aan de rand van het oude dorp bevindt zich tegenwoordig het Centre de la Mémoire d’Oradour, een modern herinneringscentrum dat bezoekers meeneemt door de gebeurtenissen van die dag en hoe de oorlog het land heeft geraakt. Daar werd me duidelijk hoe zorgvuldig de Fransen de herinnering levend houden — niet om wrok te voeden, maar juist om de waarde van vrede, verdraagzaamheid en menselijkheid te benadrukken.

Na mijn bezoek kocht ik het indrukwekkende boek “Een meisje uit Oradour –  van Michèle Claire Lucas. Het vertelt het verhaal van een jong meisje dat de tragedie overleefde omdat ze spijbelde van school en in het bos aan het spelen was, Ze heeft haar hele leven geprobeerd te begrijpen hoe zoiets kon gebeuren. Haar persoonlijke verhaal laat je voelen wat er toen is gebeurd. Zelfs voor wie het niet heeft meegemaakt. De pijn, de angst en het gemis krijgen in haar woorden een menselijk gezicht.

Vandaag de dag is Oradour-sur-Glane niet zomaar een historische plek. Het is een plaats van stilte en bezinning, waar duizenden bezoekers jaarlijks naartoe komen om te herdenken. Iets verderop werd een nieuw dorp gebouwd, maar de ruïnes van het oude Oradour blijven onaangeroerd — als een eeuwig durend monument tegen oorlog en onverdraagzaamheid.

Ons bezoek aan Oradour-sur-Glane heeft ons diep geraakt. Het is meer dan een plek uit de geschiedenis; het is een waarschuwing en een herinnering tegelijk. Een plek die je dwingt om stil te staan bij de gevolgen van haat, en hoe belangrijk het is om te blijven kiezen voor begrip en menselijkheid. Terwijl ik het dorp verliet, wist ik één ding zeker: dit is een plek die ik nooit zal vergeten.

Yvonne